Urostomia

Rodzaje urostomii

Urostomie wytwarzane operacyjnie

Do tej grupy zaliczamy urostomie niezapewniające trzymania moczu (otwarte) i zapewniające
trzymanie moczu
(tzw. kontynentne lub szczelne).

Urostomie niezapewniające trzymania moczu to:

  • Przetoki wytworzone metodą Brickera (Ureteroileocutaneostomia)

Otwór stomijny wytwarza się wyprowadzając koniec jelita krętego poprzez mięsień prosty brzucha. Uformowanie stożka stomii sięgającego ok. 1-2 cm powyżej poziomu skóry, zabezpiecza przed powstaniem przepukliny otworu stomijnego oraz ułatwia dopasowanie sprzętu urostomijnego. Ujście stomii powinno swobodnie przepuszczać dwa palce. Szczelne zespolenie moczowodów z końcowym odcinkiem jelita krętego, zmniejsza ryzyko wystąpienia ich niedrożności i przecieku. Według licznych doniesień, cystectomia radykalna z następowym odprowadzeniem moczu, polegającym na zrekonstruowaniu usuniętego pęcherza za pomocą jelita, należy do najrozleglejszych operacji urologicznych i zarazem do największych operacji w obrębie jamy brzusznej.

Operacja dotyczy usunięcia u mężczyzn: gruczołu krokowego wraz z pęcherzykami nasiennymi, węzłami chłonnymi regionalnymi; u kobiet: macicy i przydatków, przedniej ściany pochwy i regionalnych węzłów chłonnych. Ujście stomii na brzuchu zwykle znajduje się w okolicy około 4 cm od pępka, ma to decydujące znaczenie w późniejszym, prawidłowym funkcjonowaniu urostomii i samopielęgnacji przez pacjenta. Ponieważ w tego rodzaju stomii mocz wypływa w sposób niekontrolowany, konieczne jest stałe zaopatrzenie w sprzęt urostomijny.

  • Przetoka moczowodowo-skórna (Ureterocutaneostomia)

Jest to zwykle obustronne zespolenie moczowodów z otworem skórnym przetoki na brzuchu. Przetokę moczowodowo-skórną wykonuje się poprzez odcięcie od pęcherza moczowodu (jednego lub obu), odpreparowaniu ku górze i wszczepieniu w skórę powłok brzusznych. We wczesnym okresie pooperacyjnym w wynicowanej na skórze brodawce moczowodu, pozostawia się cewnik odpowiedni do średnicy moczowodu (zwykle w rozmiarze od 6 do 14 Ch). Wskazaniem do wykonania tego rodzaju odprowadzenia moczu jest zaawansowany nowotwór pęcherza moczowego lub nowotwór narządu rodnego. Niekiedy jest to efekt śródoperacyjnego złego stanu chorego, np. masywnego krwawienia. Zwykle do tego rodzaju odprowadzenia moczu kwalifikuje się pacjentów ze znacznie upośledzoną czynnością nerek lub w bardzo ciężkim stanie ogólnym. Dosyć często postępujący proces chorobowy zmusza lekarza do pozostawienia cewników w przetokach moczowodowo-skórnych, co wiąże się z koniecznością okresowej wymiany drenów i stosowania zaopatrzenia stomijnego.

  • Przetoka moczowodowo-jelitowo-skórna

Jest to definitywne zespolenie moczowodów z dogłowowym końcem izolowanego fragmentu jelita, stanowiącym przewodnik (conduit), którego dalszy koniec jest zespolony z otworem skórnym przetoki na brzuchu. Wybór odpowiedniego odcinka jelita do wykonania tego rodzaju przetoki zależy od kilku czynników. Do wytworzenia szczelnych jelitowych zbiorników moczowych z ujściem w powłokach brzusznych, wykorzystuje się segment kątniczo-krętniczy. Ten odcinek jelita zapewnia lepszą konstrukcję niskociśnieniowego zbiornika o dużej objętości, antyrefluksowe wszczepienie moczowodów jest łatwe i bezpieczne, a ponadto po tego typu operacji rzadko dochodzi do zaburzeń metabolicznych.

U pacjentów po radioterapii, do wytworzenia odprowadzenia moczu wykorzystuje się tylko te odcinki jelita, które znalazły się poza obszarem napromienionym. Współczesna technika wszczepienia moczowodów do esicy została zastąpiona przez niskociśnieniowy zbiornik odbytniczy. Przy planowaniu lokalizacji otworu stomijnego w przypadku odprowadzenia ze wstawką jelitową, należy brać pod uwagę ułożenie ciała, jakie pacjent przyjmuje stojąc, siedząc i leżąc.

Przykładami urostomii zapewniającymi trzymanie moczu (tzw. szczelnymi, kontynentnymi) są:

  • Zastępczy zbiornik jelitowy na mocz

Jest to definitywne odprowadzenie moczu ze zbiornika jelitowego, zastępującego pęcherz moczowy. Ten rodzaj urostomii wytwarza się poprzez wszczepienie moczowodów do zbiornika, który połączony jest z otworem skórnym przetoki na brzuchu – przewodem jelitowym. Jest to szczelna urostomia, zapewniająca trzymanie moczu i umożliwiająca okresowe opróżnianie zbiornika za pomocą cewnika wprowadzonego przez przewód.

  • Przetoka pęcherzowo-jelitowo-skórna

Jest to defnitywne odprowadzenie moczu z pęcherza moczowego przez przewód wytworzony z izolowanej pętli jelita biodrowego lub wyrostka robaczkowego i zespolony z jednej strony z pęcherzem, a z drugiej strony z otworem skórnym przetoki na brzuchu. Ten rodzaj urostomii zapewnia trzymanie moczu i umożliwia okresowe opróżnianie pęcherza cewnikiem wprowadzonym przez przewód.

Urostomie wytwarzane metodą nakłucia przezskórnego

Zapewniają czasowe lub rzadziej defnitywne odprowadzenie moczu z pęcherza moczowego i nerki. Do tej grupy zaliczamy nefrostomię, cystostomię i szczelną cystostomię.

  • Nefrostomia

Najczęściej jest wykonywana na drodze nakłucia nerki przez powłoki skórne. Nefrostomia może być przetoką czasową lub stałym sposobem odprowadzania moczu. Przy pomocy USG, śledząc tor wkłucia igły do poszerzonego układu kielichowego nerki, lekarz wprowadza prowadnik naczyniowy i kolejne rozszerzadła. Po rozszerzeniu kanału do średnicy odpowiadającej rozmiarowi cewnika, umieszcza się go w nerce, zabezpieczając szwem i opatrunkiem. Zazwyczaj cewnik zostaje podłączony do worka na mocz.

Szczegółowe informacje na temat nefrostomii znajdziesz pod adresem http://www.cortmed-international.com/nephrostomy

  • Cystostomia

Jest najczęściej wykonywana poprzez punkcyjne lub też operacyjne umieszczenie cewnika w pęcherzu. Przetoka pęcherzowo-skórna może być rozwiązaniem definitywnym dla pacjenta. Cystostomię wykonuje się, gdy doszło do: urazów cewki, zwężeń, stanów zapalnych czy przetok, które uniemożliwiają oddanie moczu lub wprowadzenie cewnika do pęcherza. Pozostałe wskazania to zatrzymanie moczu z powodu przerostu gruczołu krokowego, niektóre postacie dysfunkcji pęcherza moczowego oraz choroby nowotworowe cewki moczowej, sromu lub dróg rodnych. Przy pomocy USG, śledząc tor wkłucia kaniuli punkcyjnej, lekarz wprowadza do pęcherza cewnik podłączany do worka na mocz. Cewnik zostaje zabezpieczony na skórze dodatkowym szwem oraz opatrunkiem. Zarówno nefrostomię jak i cystostomię wykonuje się przy pomocy specjalnych zestawów do punkcyjnego nakłucia nerki lub pęcherza, o różnej średnicy cewnika oraz wykonanych z różnego materiału, co ma wpływ na późniejszy terminarz wymiany cewników.

  • Szczelna cystostomia

przetoka pęcherzowo-skórna z systemem zabezpieczającym szczelność pęcherza. W trakcie zabiegu operacyjnego lekarz modeluje fragment ściany pęcherza do formy tuby. Jego obwodowy koniec wszywa w powłoki brzuszne, formując ujście na skórze i zapewniając szczelność pęcherza w okresach między cewnikowaniami. Taki rodzaj urostomii wykonuje się najczęściej u młodych osób, które z powodu choroby zasadniczej, zmuszone są do samocewnikowania przez cewkę moczową. Do samocewnikowania używa się jednorazowych cewników, o odpowiedniej dla pacjenta średnicy.